Sinds een tijdje kreeg ik van mijn vriendin in Nederland foto's met stukken uit de krant naar aanleiding van het referendum voor Cataluña. Waarop ik weblinks stuurde van de linkse krant in Spanje die alleen online te lezen is. Vervolgens werd ik afgelopen zondag bestookt met berichtjes over wat er gebeurde in Spanje door familie en vrienden die zich ongerust maakten.
Een artikel in de linkse krant vatte het maandag goed samen:
Het buitenland heeft het over het buitensporig geweld en meer dan 800 gewonden terwijl de minister-president zegt dat "we een voorbeeld voor de wereld zijn geweest".
Met tweets vanuit de rechtse-conservatieve partijen die het aantal gewonden in twijfel trekken in de trant van "Willen degenen die een nagel hebben gebroken opstaan".
Dit geeft goed weer hoe ver de regering en het overgrote deel van de media van de wereld af staan.
Ik woon nu 3,5 jaar in Spanje en als er iets inmiddels al duidelijk was, dan was het wel dat Spanje misschien op papier een democratie lijkt maar het in de praktijk niet is. Een vooraanstaande econoom en Catalaan, Vincenc Navarro, heeft het over de imperfecte democratie. De overgang van dictatuur naar democratie is op zo'n manier geregeld dat de rechts-conservatieven aan de macht konden blijven en de meest belangrijke staatsinstituten ook niet opgesteld werden voor andere partijen. Bovendien is de macht van de katholieke kerk ook niet gebroken en zijn de media ook in handen van de rechts-conservatieven (hierover heb ik al eerder iets geschreven).
De Guerra Civil wordt hier gepresenteerd als een noodzakelijke actie terwijl het in feite de omverwerping van een democratisch gekozen regering ging, die tegen de belangen van de minderheid (geld en kerk) in gingen.
Volgens de artikelen die ik inmiddels gelezen heb, draait het in het geval van Cataluña om de visie van Spanje: is het een nationaal land waarbij iedereen in eerste instantie Spanjaard is (de visie van de Partido Popular en ook verwoord in de grondwet) of draait het om een pluri-nationale staat waarbij je naast Spanjaard ook Catalaan, Andalusiër of Castilliaan mag zijn en vast kan en mag houden aan je eigen "nationaliteit". Vergelijkbaar met het verbieden aan de Friezen om zich Fries te mogen voelen, hun taal te spreken en het kaatsen te verbieden.
Dus wat er aan de hand is, is een politiek probleem/vraagstuk wat vanuit de regering als een probleem van ordeverstoring en niet conform het recht wordt gepresenteerd. Vervolgens werden de hakken in het zand gezet met als gevolg dat de boel uit de hand liep. Het gedrag van de regering in Madrid heeft ervoor gezorgd dat mensen die niet van plan waren te stemmen (de meerderheid van de Catalanen wil helemaal geen onafhankelijkheid, wel meer autonomie om hun eigen cultuur te beleven) toch naar de stembus gingen.
Daarentegen is de Generalitat van Cataluña (de besturders van Cataluña) ook niet geheel vrij van smetten. Bij het uitschrijven van het referendum wisten ze wel degelijk dat het illegaal zou zijn. In plaats van de dialoog te zoeken, hebben ze bewust de confrontatie gezocht.
Bovendien zijn zowel de regering in Madrid en de Generalitat zo extreem verweven in corruptieschandalen dat het referendum als dekmantel is gebruikt om de aandacht van alle corruptieschandalen af te wenden.
Door de dreigende taal van de regering, veranderde de beweging in Cataluña zich in een breder gedragen beweging met een roep tot meer democratie en afrekening met het huidige politieke systeem. Er zijn ook linkse vakbonden geweest die opgeroepen hebben om nee te stemmen voor onafhankelijkheid maar de stem op die manier te laten gelden als roep om meer democratie en respect voor het recht om zich uit te mogen spreken.
Vandaag las ik dat de koning zo dom is geweest zich in het conflict te mengen en de onafhankelijkheid van Cataluña te veroordelen als een actie tegen Spanje. Geen woord over het gebruikte geweld en dan laat ik nog maar buiten beschouwing dat de koning eigenlijk boven alle partijen behoord te staan. Hij volgt de foute versie van de huidige regering (die volgens de media zijn langste tijd nu wel gehad heeft, zowel links als rechts) dat het een kwestie van ordeverstoring is en geen politiek vraagstuk.
Dit zal zijn positie niet goed doen, temeer omdat hij zijn macht dankt aan het feit dat zijn vader bijna hoogst persoonlijk door Franco in het zadel is geholpen. Dat is nog steeds door een hoop Spanjaarden nog niet vergeten.
Is dat een reden om Spanje te verlaten, zoals in een reactie op mijn vorige bericht werd geplaatst? Ik denk van niet. Spanje is zoals het is en ik denk dat een vertrek naar een ander land niet zal helpen om dit te veranderen. Ik geloof meer in de kracht om van binnenuit te veranderen. Als ik hier blijf, regelmatig het nieuws bekijk en daar met Spanjaarden over praat, vanuit mijn Nederlandse achtergrond, dan zal ik waarschijnlijk meer bereiken dan als ik terug ga naar Nederland, ook al besef ik wel degelijk dat het voor voorlopig een druppel op de gloeiende plaat zal zijn.
